Reklamcılık başta olmak üzere pek çok alanda kullanılan grafik tasarım, sosyal medyanın genişlemesi ve popülerliğinin artmasıyla da hayatımızın bir parçası haline geldi. Kısa ve öz bir şekilde hazırladığımız Grafik Tasarım Terimleri Sözlüğü / Grafik Tasarım Sözlüğü tasarımla ilgilenen herkes için başvuru niteliğinde olacaktır.
Günümüzde grafiker olmayı meslek olarak seçenlerin yanı sıra artık insanlar sosyal medya hesaplarını bir proje gibi üzerinde düşünüp plan yaparak kullanmaya, kendi malzemelerini tasarlayarak konsept partiler yapmaya, freelance hesaplar açarak kendilerince oluşturdukları mütevazi markalarıyla satış yapmaya veya yaptırmaya başladılar. Ve böylece grafik tasarım, gerek kendi işini kendi görenler, gerek dışarıda yaptıranlar için giderek ihtiyaç haline dönüşmeye başladı.
Biz de tasarım ile ilgilenen herkese yönelik kısa ve temel bir kaynak olacak şekilde “Grafik Tasarım Terimleri Sözlüğü” hazırlamak istedik. Umarız en sık karşılaşacağınız terimleri bulabileceğiniz sözlüğümüz herkese faydalı ve yardımcı bir kaynak olur.
Yazı İçeriği
Grafik Tasarım Terimleri Sözlüğü / Grafik Tasarım Sözlüğü
A
Afiş: Kağıdın tek bir yüzüne basılarak, genellikle duvara asmak amacıyla tasarlanan ürünlerdir.
Ambalaj: Bir ürünü hem koruma hem de bilgi verme ve tanıtma özellikleriyle tasarlanan yapımında kağıt, karton, cam, plastik, teneke, kumaş, ahşap, strafor vb. malzemeler kullanılan kap ya da zarflardır.
Amblem: Sözcük olmayan, çizgi veya resim gibi işaretlerle oluşturulan simgesel tasarımlardır.
Asimetri: Tasarımda, simetrinin tersi olarak orantısız ve uyumsuz parçaların bir araya getirilerek dinamik bir denge ya da düzen sağlanmasıdır.
B
Background: Arka fon anlamına gelen background, tasarımda da bir resim veya objenin arka planı için kullanılır.
Bilboard: Genelde açık hava reklam aracı olarak kullanılan, büyük boy afiş tasarımlarıdır.
Brief: Türkçe’de kısa ve öz, talimat veya bilgi vermek anlamlarına gelen Brief sözcüğü, müşterinin yaptırmak istediği işin tarifini sözlü veya yazılı olarak hizmet alacağı firma ya da kişiye iletmesi olarak kullanılmaktadır.
Broşür: Tek veya çok az sayfalı, kıvrımlı föy veya kitapçık şeklinde tasarlanan tanıtım amaçlı üründür.
C
4 Renk (CMYK): Baskıda en iyi renk sonucunu veren, açılımı Cyan, Magenta, Yellow ve Key olan CMYK renk modelinin, basılacak işlerin tasarımı için kullanılması oldukça önemlidir. Matbaacılıkta Trigromi olarak da adlandırılan 4 Renk CMYK baskı yöntemi kullanılır.
Cilt Payı: Ciltleme işlemi için, basılı alanla sayfanın ciltlenecek kenarı arasında bırakılması gereken ek bir kenar boşluğu.
Ciltleme: Baskılı formaların, dikiş, tutkal, tel ya da farklı malzemelerle ve çeşitli teknikler uygulanarak kitap haline getirilmesi işlemi.
Ç
Çözünürlük: Bir görüntünün oluşmasını sağlayan piksellerin toplam sayısıdır.
D
Degrade: Genelde zemin için kullanılan, koyu renkten açık renge ya da bir renkten başka bir renge geçiş işlemi.
Doyma: Rengin yoğunluğunu ifade eder.
E
El İlanı: Bir ürün ya da hizmetin duyurusu, tanıtımı gibi amaçlarla dağıtılması için küçük boyutlarda tasarlanan reklam malzemesidir.
Eskiz (Taslak): Tasarım veya baskı öncesinde, genelde karakalem yöntemi kullanılarak hazırlanan taslak çizimleridir.
F
Font: Grafik tasarım ürünleri üzerinde kullanılan yazı tiplerine font denir.
Forma: Matbaacılıkta kitap, dergi gibi çoklu sayfalı basılı materyallerin planlamasında kullanılan, genellikle 4,8,16 veya 32 sayfalık birimlere bölünen kağıt tabakalarıdır.
Format: Dijital ortamda oluşturulan dosyaların kaydedilmesi sırasında seçilen uzantıyla kullanılır. Tasarım için en çok kullanılanlar: AI (Adobe Illustrator), PSD (Adobe Photoshop), EPS (Illustrator ve daha fazla programda açılabilir), PDF (Adobe Reader. Birçok program ve internet tarayıcıda açılabilir.), JPEG (Resim), PNG (Resim), GIF (Resim), TIFF (Fotoğraf).
G
Görsel Hiyerarşi: Tasarım içinde vurgulanmak istenen mesaja göre görsel unsurların, önem sırasına göre ön plana çıkarılması anlamına gelir. Önem derecesine göre bir tipografik öğe veya fotoğraf öne çıkarılırken diğer öğeler arka plana alınabilir.
Grafik: Harf, sözcük, cümle, fotoğraf, biçim ya da renkleri, sayfa üzerinde orantılı ve göze hitap eden bir kullanma şeklidir. Dilimize, eski Yunan dilinde yazmak anlamına gelen “Grapnein” kelimesinden geçmiştir.
Grafik Tasarım: Grafik tasarımın amacı, mesaj iletme veya bir ürünün ya da hizmetin tanıtımını yapmaktadır. Sadece basılı malzemeler değil, aynı zamanda video ve ekrana gönderilen görüntüler ve bilgisayar ortamındaki dijital görseller de grafik tasarımı kapsamındadır.
H
Hedef Kitle: Bir ürün veya hizmetin asıl ulaştırılmak istendiği topluluktur. Ürün ya da markanın başarısı için hedef kitleyi doğru belirlemek ve ulaşmak için doğru çalışmalar yapmak oldukça önemlidir. Bunun için hedeflenen kitlenin demografik ve psikografik özellikler gibi detaylı araştırmalar ve analizler sonucu ortaya çıkan istatistiki bilgiler kullanılır.
I-İ
Infografik: Bilgi veya verilerin görsel olarak sergilenme şeklidir. Genellikle dikey ve uzun boyutlarda ve görsel ağırlıklı olarak tasarlanır.
İllüstrasyon: Görsel anlatım öğelerinin, abartılarak veya doğada benzeri olmayan, tamamen hayal ürünü çizgilerle resmedildiği bir çizim ve tasarım şeklidir.
L
Logo: Bir firma, ürün veya hizmetin, iki ya da daha fazla tipografik karakterin kullanılmasıyla oluşturulan bir sembolleştirilmesidir. Amblemden farkı, firmanın ismini de yanıtmasıdır.
M
Mizanpaj: Dizgi anlamına gelen mizanpaj, kitap, dergi, gazete gibi yayınlarda sayfaların düzeni için kullanılmaktadır. Sayfa numaraları, resim ve fotoğrafların yerleşimi, yazı fontu ve puntosu gibi detayların tümü mizanpaj kapsamındadır.
O
Opak: Işık geçirmeyen ve saydam olmayan, ışığı yansıtan anlamına gelmektedir.
P
Perspektif: Nesnelerin 3 boyutlu görünümünü, biçim ve orantı olarak düz bir yüzeyde göstermek için izdüşüm tekniği ile yapılan çizim şeklidir.
Piksel: Dijital bir ortamdaki görüntünün en küçük birimine piksel denir.
Piktogram: Mektup, telefon, sigara gibi nesnelerin, evrensel nitelikte ve herkes tarafından kolayca anlaşılabilecek şekilde stilize edilen çizim biçimleridir.
Punto: Yazı tipinin ölçü birimidir. Harflerin büyüklük ve küçüklüğünü ifade eder.
R
Recto: Dergi ya da kitap gibi yayınların ön sayfası olarak adlandırılan sağ taraftaki sayfalarıdır. Her zaman tek sayfa numarasını taşır.
S
Sızma: Tasarımda basılı alanın bir kısmının sayfanın dışına taşmasıdır.
Silme: Baskılı ürün tasarımlarının, sayfa boşluğu bırakılmadan tamamına yerleştirilmesidir.
Simetri: Parçaların dengeli ve iyi orantılanması.
Slogan: Akılda kalıcı olması amacıyla kullanılan kısa ve etkili tanıtım cümleleridir.
T
Tasarım: Fikir, araştırma, sentezleme ve planlama gibi aşamalara bağlı olarak yaratıcılığa bağlı bir şekilde ortaya çıkarılan eylemdir.
Tipografi: Yazıların harf ve semboller kullanılarak, boyut, font ve boşlukları bakımından düzenlenmesi ve tasarlaması sanatıdır.
V
Verso: Dergi ya da kitap gibi yayınların sol taraftaki sayfalarıdır.
Vinyet: Dizgi ve sayfa düzenleme işlerinde, tasarım sayfasının zeminine, köşelerine, boşluklarına eklenen süsler, figürler, şekillerdir. Günümüzde dijital ortamlardaki clipart dosyalarında hazır olarak bulunmaktadır.
